Praca bez barier – jak rynek pracy może stać się bardziej dostępny?

Choć temat dostępności rynku pracy dla osób z niepełnosprawnościami coraz częściej pojawia się w debacie publicznej, dane pokazują, że wiele pozostaje jeszcze do zrobienia. Według Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w 2023 roku wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w wieku produkcyjnym wynosił zaledwie 35,7%, w porównaniu do ponad 70% w ogólnej populacji. To oznacza, że ponad połowa osób z niepełnosprawnością pozostaje poza rynkiem pracy – często nie z powodu braku chęci, ale z powodu barier, których można uniknąć.

Ponadto, aż 70% pracodawców w Polsce nie zatrudnia żadnej osoby z niepełnosprawnością – często z powodu stereotypów, braku wiedzy lub obaw przed dodatkowymi kosztami. Tymczasem doświadczenie wielu firm pokazuje, że odpowiednie wsparcie i elastyczność pozwalają na stworzenie inkluzywnego środowiska pracy bez dużych nakładów.

Co oznacza rynek pracy bez barier?

To środowisko pracy, w którym każda osoba – niezależnie od stopnia sprawności – może rozwijać swoje kompetencje, uczestniczyć w procesach zespołowych i wnosić wartość do organizacji. Rynek bez barier to nie tylko fizyczna dostępność budynków, ale także otwartość komunikacyjna, cyfrowa i organizacyjna.

Dobre praktyki w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością

• Elastyczność i indywidualne podejście
  Osoby z niepełnosprawnością często potrzebują dopasowania formy zatrudnienia do swoich możliwości. Praca zdalna, skrócony etat, elastyczne godziny czy możliwość pracy zadaniowej to rozwiązania, które zwiększają dostępność zatrudnienia i poprawiają efektywność pracy.
• Dostosowanie stanowiska pracy
  W wielu przypadkach wystarczą drobne zmiany: regulowany fotel, oprogramowanie wspierające (np. screen reader), uchwyty, odpowiednie oświetlenie czy niska lada recepcyjna. Dostosowanie nie musi być kosztowne – często kosztuje mniej niż rotacja
• Szkolenia i budowanie kultury otwartości
  Pracownicy i menedżerowie często nie wiedzą, jak wspierać osoby z niepełnosprawnością. Warto inwestować w szkolenia z komunikacji inkluzywnej, dostępności cyfrowej i świadomości różnorodności. Taka wiedza pomaga budować kulturę wzajemnego szacunku.
• Przyjazne środowisko rekrutacyjne
  Warto wdrażać programy, które obejmują np. przystosowanie procesu rekrutacji do różnych potrzeb kandydatów – tłumaczenie na PJM, alternatywne formularze, asystent rekrutacyjny.
• Współpraca z organizacjami wspierającymi zatrudnienie
  Fundacje, organizacje pozarządowe i instytucje publiczne oferują doradztwo, pośrednictwo pracy, wsparcie w rekrutacji i przystosowaniu stanowiska. Korzystanie z ich doświadczenia znacząco ułatwia proces wdrażania pracownika.

Wartość różnorodności

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnością to nie tylko wypełnienie wymogów ustawowych czy CSR – to realna wartość dodana dla firmy. Jak pokazuje raport Deloitte, zespoły różnorodne pod względem sprawności, wieku, płci czy pochodzenia osiągają lepsze wyniki biznesowe i są bardziej innowacyjne.

Stworzenie dostępnego rynku pracy to wyzwanie systemowe, ale również szansa na bardziej zrównoważony i odporny biznes. Firmy, które dziś inwestują w inkluzywność, jutro zyskują lojalnych pracowników, silniejszą markę i lepsze wyniki. Z pomocą programów publicznych i współpracy z organizacjami pozarządowymi, każda firma w Polsce – niezależnie od branży – może stać się miejscem pracy bez barier.

Fundacja Biznes Bez Barier wspiera organizacje w aktywizacji osób z niepełnosprawnościami, udzielając dotacji w ramach Programu Fundusz Samodzielności. Sprawdź, jak działamy i dołącz do nas!